Ελληνικά 
Italiano 
Nederlands 
Suomi 
English (Ireland) 
Ενότητα 1
-
Εισαγωγή
Ας ξεκινήσουμε θέτοντας ένα σημαντικό ερώτημα: Τι είναι η ηθική; Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο για να εισαχθείτε στον κόσμο της ηθικής.
Προτού εμβαθύνουμε στο περιεχόμενο αυτής της ενότητας, ας ρίξουμε μια ματιά σε ορισμένες βασικές έννοιες:
Ηθική ΦιλοσοφίαΗ ηθική φιλοσοφία είναι ο κρητικός και συστηματικός αναστοχασμός της ανθρώπινης συμπεριφοράς (στάσεων και δράσεων) υπό το πρίσμα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.ΗθικήΗ ηθική ορίζεται ως το σύνολο των αποδεκτών και σταθερών στο χρόνο κανόνων συμπεριφοράς μιας ομάδας ή κοινωνίας. Η ηθική είναι αυτό που "κάνει κανείς" στην πράξη. Ενώ η ηθική φιλοσοφία απαιτεί κριτικό αναστοχασμό και επιχειρηματολογική θεμελίωση, η ηθική αναφέρεται στη βιωμένη σύμφωνη αποδοχή συμπεριφοράς.ΔεοντολογίαΜια επισκόπηση των ευθυνών και καθηκόντων των επαγγελματιών υγείας, όπως περιγράφονται στους κώδικες ηθικής.Παρακολουθήστε ένα άλλο μάθημα της Ενότητας 1Γιατί λοιπόν είναι σημαντική η ηθική στη νοσηλευτική πρακτική και γιατί είναι απαραίτητοι οι κώδικες δεοντολογίας; Δείτε το παρακάτω βίντεο για να μάθετε!
Ο Κώδικας Δεοντολογίας του ICN για τους Νοσηλευτές
Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε έναν κώδικα δεοντολογίας για τους νοσηλευτές, για να πάρουμε μια ιδέα για το τι περιλαμβάνεται στις διατάξεις του. Επισκεφτείτε τον ιστότοπο του Διεθνούς Συμβουλίου Νοσηλευτών (ICN) για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Κώδικα Δεοντολογίας του ICN για τους Νοσηλευτές.
Πατήστε εδώ για να κατεβάσετε τον Κώδικα Δεοντολογίας του ICN για τους νοσηλευτές.
-
Μάθημα 1: Προσέγγιση Ηθικών Προβλημάτων
Πριν προχωρήσουμε σε μια ουσιαστική περιγραφή της ηθικής, θα εξετάσουμε συνοπτικά τους διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης των ηθικών προβλημάτων. Διακρίνουμε τρεις βασικές μεθόδους: την κανονιστική, την περιγραφική και τη μετα-ηθική.
Περιγραφική Ηθική
Η περιγραφική ηθική αναφέρεται στις αξίες και στους κανόνες μιας συγκεκριμένης ομάδας ή κοινότητας. Περιορίζεται κανείς στα φαινόμενα όπως στην πραγματικότητα συμβαίνουν. Ωστόσο, εκτός από την περιγραφή τους, επιχειρείται και η εξήγησή τους. Για παράδειγμα, η περιγραφική ηθική μπορεί να περιγράψει τις αξίες και τα πρότυπα που υποστηρίζονται στη νοσηλευτική εκπαίδευση και πρακτική για να περιγράψουν τον ηθικά ικανό νοσηλευτή. Η εμπειρική ηθική είναι ένα καλό παράδειγμα περιγραφικής ηθικής. Στην εμπειρική ηθική, προσπαθεί κανείς να περιγράψει και να εξηγήσει ηθικά ευαίσθητες πρακτικές χρησιμοποιώντας εμπειρικές μεθόδους. Για παράδειγμα, ποιες είναι οι στάσεις των νοσηλευτών απέναντι στην ευθανασία και ποιοι παράγοντες επηρεάζουν αυτές τις στάσεις;
Κανονιστική Ηθική
Στην κανονιστική ηθική, αναρωτιόμαστε ποια είναι μια ηθικά υπεύθυνη πράξη. Αναζητούνται ηθικά κριτήρια για την αξιολόγηση των ανθρώπινων πράξεων. Αυτά τα κριτήρια προσφέρουν μια συγκεκριμένη εικόνα του ηθικού αγαθού και βασίζονται σε ένα συνεκτικό σύνολο ηθικών αρχών. Αυτή η προσέγγιση, επομένως, χαρακτηρίζεται περισσότερο από έναν ορθολογικό (επιχειρηματολογικό) τρόπο σκέψης παρά από έναν περιγραφικό. Κατά την άποψή μας, η κανονιστική ηθική αποτελεί την καρδιά της ηθικής. Είναι το πλαίσιο εντός του οποίου διαμορφώνονται και τεκμηριώνονται οι ενδείξεις για την ηθική συμπεριφορά. Η κανονιστική ηθική κατατάσσεται σε τρεις θεωρίες: τη δεοντολογία, την συνεπειοκρατική και την αρεταϊκή ηθική. Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με την κανονιστική ηθική, παρακολουθήστε το εισαγωγικό βίντεο στα δεξιά.
Μετα Ηθική
Τέλος, η μεταηθική μπορεί να οριστεί ως η συστηματική αναστοχαστική εξέταση της λειτουργίας της ηθικής ως επιστήμης, του συνόλου των εννοιών της και των μεθόδων της. Αφορά κυρίως την κριτική αξιολόγηση των βασικών ηθικών αρχών και της μεθόδου επιχειρηματολογίας, με βάση ερωτήματα όπως:τι ακριβώς είναι οι αξίες και οι κανόνες; μπορούν να αποδειχθούν ορθές και/ή καθολικά έγκυρες; έχουν προσωπικό ή γενικό χαρακτήρα; ποια είναι η ακριβής σχέση μεταξύ ηθικών αρχών, κανόνων, αξιών και αρετών; πώς διαμορφώνεται η ηθική κρίση και ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί;
-
Μάθημα 2: Ηθικό Πρότυπο στην Ανθρώπινη Συμπεριφορά
Στην κανονιστική ηθική, αναστοχάζεται κανείς για την ηθική ποιότητα των ανθρώπινων πράξεων. Αυτή η αναστοχαστική διαδικασία ενσωματώνεται σε μια συγκεκριμένη εικόνα της ανθρωπότητας. Ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύονται οι άνθρωποι αποτελεί το απόλυτο σημείο εκκίνησης για μια ηθική αξιολόγηση. Σε σχέση με μια έννοια του ανθρώπου, επιλέγεται ένα συγκεκριμένο κριτήριο από το οποίο αναλύονται και κρίνονται οι ανθρώπινες πράξεις. Αυτό το κριτήριο θα λειτουργεί ως ένα είδος ηθικού σημείου αναφοράς, με το οποίο μετρούνται οι πράξεις. Στην ανάπτυξη της ηθικής, ο προσδιορισμός του ακριβούς περιεχομένου αυτού του προτύπου είναι ένα αναπόφευκτο στοιχείο. Άλλωστε, αυτό εισάγει ένα συγκεκριμένο γενικά εφαρμόσιμο εργαλείο στην ηθική.
- Περιγράφουμε το ηθικό κριτήριο με τον όρο ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Με αυτόν τον όρο δεν εννοούμε μια συγκεκριμένη πραγματικότητα, αλλά μια διαρκή αποστολή. Πρόκειται για μια συνεχή επιδίωξη μιας πιο ανθρώπινης κοινωνίας. Το κριτήριο για να καθορίσουμε αν οι πράξεις μας είναι ηθικά υπεύθυνες είναι το μέγεθος στο οποίο επιδιώκουμε την πιο ανθρώπινη λύση σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Το ερώτημα που αναμφίβολα πρέπει να μας απασχολήσει τώρα είναι: Τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο "ανθρώπινη αξιοπρέπεια"; Δεν είναι δυνατό να διατυπωθεί μια ξεκάθαρη και μοναδική απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Για να κατανοήσουμε καλύτερα την έννοια αυτή, μπορούμε να εξετάσουμε το παράδειγμα του Jef και της Hilda. Κάντε κλικ στην καρτέλα για να δείτε μια σχετική περίπτωση της φροντίδας ηλικιωμένων.
-
Σε ένα ψυχογηριατρικό κέντρο, ο Jef και η Hilda, δύο ηλικιωμένοι με άνοια, ζουν στην ίδια μονάδα ομαδικής διαβίωσης. Ο Jef είναι χήρος και έχει δύο παιδιά,
που τον επισκέπτονται σπάνια. Η Hilda, από την άλλη πλευρά, δεν έχει παντρευτεί ποτέ, αλλά έχει ζήσει μια πολύ ενεργή ζωή ως κοινωνική νοσηλεύτρια. Ο Jef και η Hilda μιλούν συχνά μεταξύ τους κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό συνήθως καταλήγει σε αγγίγματα και χάδια.
Οι εκφράσεις τρυφερότητας τους, μπερδεύουν τους υπόλοιπους ένοικους και προκαλούν αναστάτωση στο τμήμα. Όλο και περισσότεροι ένοικοι αρχίζουν να αγγίζουν και να αγκαλιάζονται μεταξύ τους. Κάποιες νοσηλεύτριες θεωρούν αυτή τη συμπεριφορά ενοχλητική και συζητούν το πρόβλημα με τη διοίκηση.
Η διοίκηση αποφασίζει να τοποθετήσει τον Jef και τη Hilda σε δύο διαφορετικές μονάδες διαβίωσης. Τώρα που ο Jef και η Hilda δεν συναντιούνται στην μονάδα διαβίωσης, επισκέπτονται ο ένας τον άλλον κατά τη διάρκεια της εργοθεραπείας. Ο θεραπευτής τους ο Marc, έχει παρατηρήσει ότι ο Jef
επικοινωνεί τακτικά με τη Hilda τελευταία. Αυτό το θεωρεί θαυμάσιο. Ωστόσο, του αναφέρθηκε από τη διοίκηση ότι ο Jef και η Hilda δεν επιτρέπεται πλέον να έχουν επαφή, επειδή η συμπεριφορά τους με τα χάδια δεν ανταποκρίνεται στην οπτική της διοίκησης για τις αξιοπρεπείς σχέσεις και τη σεξουαλικότητα."
(Εμπνευσμένο από τους Ebskamp and Kroon, 1994)
-
- Πρέπει ο Μάρκος απλά να εφαρμόσει την απόφαση της διοίκησης; Πιστεύει ότι οι ηλικιωμένοι με άνοια έχουν το ίδιο δικαίωμα με τους άλλους στην σωματική τρυφερότητα.
- Εξυπηρετούνται τα συμφέροντα του Jef και της Hilda από αυτή την απόφαση;
- Τι σημαίνει η ανθρώπινη αξιοπρέπεια στον τομέα της σεξουαλικότητας στους ηλικιωμένους;
- Είναι ανθρώπινο να απαγορεύεται και να καταστέλλεται η έκφραση τρυφερότητας και αγάπης στους ηλικιωμένους;
- Είναι η δημιουργία ενός ξεχωριστού χώρου για χάδια μια αποδεκτή εναλλακτική λύση;
-
Δεν είναι εύκολο να κάνουμε επιλογές σε συγκεκριμένες περιστάσεις που προχωρούν προς μια έννοια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας που είναι κοινά αποδεκτή από όλους. Αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι έχουμε μια συγκεκριμένη αντίληψη για τα βασικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Οι ανθρώπινες επιστήμες μας βοηθούν να περιγράψουμε, μεταξύ άλλων, τα φυσικά, ψυχολογικά, σχεσιακά, κοινωνικά και φιλοσοφικά στοιχεία του ανθρώπου και της ανθρώπινης ευημερίας. Για παράδειγμα, χάρη στην ψυχογηριατρική, αποκτούμε ολοένα και καλύτερη αντίληψη για τη σημασία και τη θέση των συναισθηματικών σχέσεων και της εμπειρίας της σεξουαλικότητας στη ζωή των ηλικιωμένων ατόμων με άνοια. Αυτές οι αντιλήψεις μεταφράζονται σταδιακά στο σχεδιασμό των διαδικασιών φροντίδας (συμπεριλαμβανομένων της αρχιτεκτονικής, της πνευματικής καθοδήγησης, της χαλάρωσης). Επομένως, είναι ουσιαστικό η ηθική να παραμένει ανοιχτή σε νέες αντιλήψεις από διάφορες επιστήμες. Πρέπει συνεχώς να αναζητούμε στο τι, μέσα από τις δυνατότητες που έχουμε αυτή τη στιγμή, βελτιώνει την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής. Έτσι, μπορεί πάντα να δοθεί νέα έμφαση στην έννοια της «ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Αυτό σημαίνει επίσης ότι πρέπει να είμαστε πλήρως ηθικά δημιουργικοί σε κάθε κατάσταση.
-
Μάθημα 3: Αξίες και Κανόνες
Παρακολουθήστε ένα άλλο μάθημα της Ενότητας 1Έχοντας ορίσει την ηθική ως σκέψη για την ανθρώπινη συμπεριφορά από την άποψη της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ας μάθουμε περισσότερα για το ρόλο των αξιών και των κανόνων στην ηθική. Παρακολουθήστε το ακόλουθο βίντεο.
-
Μάθημα 4: Συνείδηση
Παρακολουθήστε ένα άλλο μάθημα της Ενότητας 1Μάθαμε για τον ρόλο των αξιών και των κανόνων στην ηθική. Αλλά ποιος είναι ο ρόλος της συνείδησης στο πλαίσιο της παροχής ηθικής φροντίδας; Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο και ανακαλύψτε!
-
Μάθημα 5: Η Αποστολή της Ηθικής
Ο ηθικολόγος γενικά δεν θα υπαγορεύσει σε άλλους το πώς ή τι να αποφασίσουν. Εξάλλου, υποθέτουμε ότι κάθε άτομο 'εφαρμόζει την ηθική', στο βαθμό που διερωτάται αν ορισμένες απόψεις και πραγματικότητες είναι καλές ή όχι. Κάθε άτομο διαθέτει μια μορφή διαισθητικής ηθικής αίσθησης που το καθιστά δεκτικό στην πραγματικότητα και το κάνει να τη βιώνει ως καλή ή κακή. Ένα παράδειγμα είναι η αυθόρμητη αντίδραση των ανθρώπων στις επιδράσεις της τεχνολογίας στον χώρο της υγείας. Η αντίδραση μπορεί να είναι θετική (η τεχνολογία ως πρόοδος, η υποταγή μιας εχθρικής φύσης, η έκφραση της δημιουργικότητας, η εξυπηρέτηση της ανθρωπότητας) ή ουδέτερη (η τεχνολογία ως ουδέτερη, αντικειμενική) ή ακόμη και αρνητική (η τεχνολογία ως κάτι τεχνητό, ως απειλητικό, ως αποξενωτικό). Αυτή η αυθόρμητη ηθική εκτίμηση πρέπει να διευκρινιστεί και να εξεταστεί περαιτέρω, εάν πρόκειται να εξελιχθεί σε μια αυθεντική ηθική σκέψη.
Η ηθική σκέψη δεν καθιστά περιττή την ενστικτώδη ηθική αίσθηση. Αντιθέτως, ένας ηθικολόγος που θέλει να είναι αυθεντικός και αξιόπιστος πρέπει να ξεκινά από τις βιωμένες εμπειρίες των ανθρώπων που αναλαμβάνουν την ευθύνη τους. Ο ηθικολόγος μπορεί να λειτουργήσει υποβοηθητικά για το άτομο και να παρέχει σημαντικά κριτήρια που πρέπει να λάβει υπόψη του στην κρίση της συνείδησής του, αλλά δεν μπορεί να την υποκαταστήσει. Είναι καθήκον του ηθικολόγου να αναλύει κριτικά την ενστικτώδη ηθική αίσθηση των ανθρώπων και να διευκρινίζει τις υποκείμενες απόψεις, τα συναισθήματα και τις υποθέσεις, χωρίς να περιθωριοποιεί την ευθύνη των εμπλεκομένων. Με αυτόν τον τρόπο υπερβαίνει την αυθαιρεσία και παρέχει ευρύτερη υποστήριξη στην ηθική ανάλυση. Το κλειδί είναι να απομακρυνθεί το προσωπικό συναισθηματικό πέπλο που συχνά καλύπτει τα ηθικά προβλήματα· στη συνέχεια, να εντοπιστούν ορθολογικά οι αξίες και οι κανόνες που εμπλέκονται· και τέλος, να τοποθετηθούν σε ένα λογικό πλαίσιο, προκειμένου να προταθούν ηθικά τεκμηριωμένες αποφάσεις. Με αυτόν τον τρόπο, η ηθική μπορεί να διατυπωθεί εκ νέου ως συστηματικός οδηγός για τη λήψη αποφάσεων. Η ηθική αποκτά έτσι έναν περισσότερο διαφωτιστικό και εποικοδομητικό ρόλο και λιγότερο έναν κανονιστικό και κατηγορηματικό τόνο.
Παρακολουθήστε ένα άλλο μάθημα της Ενότητας 1 -
Μάθημα 6: Η Αρχή, η Ηθική της Φροντίδας, η Ευαλωτότητα, η Φροντίδα και η Αξιοπρέπεια
Medical ethics has grown spectacularly over the past fourty years. Almost all areas of medical intervention – from the very beginning of human life to the end of life – have gradually become the subject of ethical reflection. While medical-ethical discussions were initially conducted privately, mainly by doctors and ethicists, over the years they have increasingly been opened up and evolved into social debates in which politicians and even the entire population participate directly or indirectly. We will now be introduced to the ethical theory to which medical ethics owes this success, and then we will consider the downside of this success. We will present the care-ethical framework and we will explain the difference between individual and relational autonomy.
Principles-oriented autonomy approach
The success and social impact of medical ethics go hand in hand with a number of ethical models that have made ethics a manageable and accessible reflection exercise. An ethical method that can also be used as a useful guideline by non-ethicists such as doctors and nurses. The most popular ethical model that has undeniably contributed to the growth and flourishing of medical ethics is the so-called principle approach. This model first appeared in 1979 thanks to the groundbreaking book 'Principles of Biomedical Ethics' by the American philosophers Tom Beauchamp and James Childress (Beauchamp & Childress, 2020).
To learn more about the basic bioethical principles included in this book, watch the video.
Conflict of principles
Within the principle approach, every ethical problem that arises within clinical practice is understood as a conflict of rights and obligations. These rights and obligations can be expressed at a theoretical level using four conflicting principles: the principles of respect for autonomy, nonmaleficence, beneficence, and the principle of justice. For example, you can understand euthanasia as a conflict between the modern principle of respect for the patient's autonomy on the one hand and the ancient Hippocratic principle of 'doing no harm' (nonmaleficence) on the other. Or again: the patient's autonomous will to die conflicts with the doctor's duty not to cause harm and therefore not to end life. In the following case we clearly see these conflicting interests.
Caroline, a 43-year-old Belgian woman, presented herself to the psychiatry consultation at a university hospital. She was now seen by the psychiatrist for the third time, in the context of her request for euthanasia. Caroline led a very active life. As a civil engineer, she was one of the founders of important developments in the field of telemedicine. For a few years now, she had retired from professional activities and delved into some paranormal sciences (reiki, mindfulness, etc.). She followed numerous training courses in various countries and also wrote several books. She had a 14-year-old son whom she raised alone since her husband died seven years ago. She had a new partner for four years, who would continue to care for her son when she was no longer there. Caroline's euthanasia request is not based on terminal physical suffering, but on unbearable psychological suffering. She is done, says she has had a wonderful life and has achieved everything she wanted to achieve. She has been suffering from depression for a few years now, sometimes with deep depressions, and has made a serious suicide attempt. She expresses her euthanasia request in a calm, friendly, but decisive manner. It is quite difficult for the psychiatrist to empathize with the suffering of Caroline, who appears to him as a powerful woman. But she has been repeating the euthanasia wish for several months, and she substantiates her wish clearly and rationally: she is satisfied with her life, has gotten everything she can, but now it is gone, there is nothing left to live for. The psychiatrist decides to carry out the euthanasia, taking into account all due care measures contained in Belgian euthanasia legislation
Watch the video to understand how the principle approach applies to Caroline’s case:
This simplifying view of the principle approach results in a number of essential components of healthcare practice being overlooked. What, for example, about human attitudes such as care and empathy? Or what about the quality of the care process and the way in which everyone interacts with each other in that process? Let us pause here to consider some essential aspects of moral reality that are overlooked by the principles approach. Watch the video:
-
Μάθημα 7: Προσανατολισμένης στην φροντίδα σχεσιακή προσέγγιση
-
Το ηθικό πεδίο της φροντίδας υγείας έχει επεκταθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ενώ στα πρώτα χρόνια της ιατρικής ηθικής, μόνο ο ιατρικός τομέας προκαλούσε ηθικό ενδιαφέρον, πλέον ολόκληρος ο τομέας της φροντίδας υγείας έχει γίνει αντικείμενο ηθικού προβληματισμού. Δεν δίνεται μόνο ηθική προσοχή αποκλειστικά στο πεδίο εργασίας των γιατρών, αλλά επεκτείνεται, για παράδειγμα, στη νοσηλευτική φροντίδα, τη φροντίδα χρόνιων παθήσεων και την πολιτική υγείας, τόσο εντός των ιδρυμάτων φροντίδας υγείας όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Αυτή η επέκταση του πεδίου έχει οδηγήσει στο να γίνεται όλο και περισσότερη αναφορά του ηθικού προβληματισμού στο χώρο της υγείας ως "ηθική της φροντίδας υγείας" αντί για "ιατρική ηθική".
Αυτή η διεύρυνση των απόψεων έχει επίσης αποκαλύψει ορισμένους περιορισμούς της προσέγγισης αρχών στην ηθική, ιδίως τη προβληματική φύση της μεγάλης έμφασης που δίνεται στην αρχή του σεβασμού της αυτονομίας.
Οι αυτονόμες εκφράσεις βούλησης από ικανούς ασθενείς συνήθως γίνονται σεβαστές, καθώς αυτοί οι ασθενείς μπορούν να συμμετέχουν σε ολόκληρη τη διαδικασία λήψης ηθικών αποφάσεων. Και γι' αυτό η προσέγγιση αρχών χρησιμοποιείται συνήθως: για να επιλυθούν ηθικά προβλήματα που αφορούν τους ικανούς ανθρώπους. Αυτά τα προβλήματα εκδηλώνονται, για παράδειγμα, στους τομείς της γενετικής, της αναπαραγωγικής ιατρικής, της δωρεάς οργάνων και της προληπτικής ιατρικής, και του τέλους ζωής των ικανών ατόμων. Ωστόσο, το αυξανόμενο ηθικό ενδιαφέρον για τη χρόνια φροντίδα, τη φροντίδα ηλικιωμένων και τη φροντίδα ψυχικής υγείας φέρνει ολοένα και περισσότερο την προοπτική του ανίκανου ασθενούς σε ηθικές συζητήσεις. Είναι σε αυτούς τους τομείς που η προσέγγιση αρχών, η οποία βασίζεται στην αυτονομία, δυσκολεύεται να προσφέρει έτοιμες λύσεις. Διότι, πώς μπορεί κάποιος να σεβαστεί την αυτονομία ενός ασθενούς αν αυτός ή αυτή δεν είναι πλέον ικανός ή ίσως δεν ήταν ποτέ ικανός;
Σύμφωνα με την προσανατολισμένη στην φροντίδα σχεσιακή προσέγγιση, ο ηθικός προβληματισμός για τις πρακτικές φροντίδας δεν θα πρέπει να ξεκινά από το ιδανικό του αυτόνομου και λογικού φορέα, αλλά από το σχεσιακό πλαίσιο στο οποίο ενσωματώνονται οι πρακτικές φροντίδας. Παρέχοντας φροντίδα, οι φροντιστές εισέρχονται ως άτομα σε μια σχέση με έναν ευάλωτο συνάνθρωπο που χρειάζεται φροντίδα. Ωστόσο, δεν είναι σαφές από την αρχή ποια απάντηση μπορεί να θεωρηθεί ως η πιο κατάλληλη και ενδεδειγμένη για τις ανάγκες φροντίδας ενός συγκεκριμένου ατόμου. Η εύρεση της σωστής απάντησης δεν είναι αποτέλεσμα μιας γενικής και αφηρημένης εξισορρόπησης αρχών ή μιας λογικής αφαίρεσης. Εντοπίζεται μέσω μιας κοινής διαλογικής διαδικασίας επικοινωνίας, ερμηνείας και κατανόησης που λαμβάνει χώρα μέσα στη σχέση φροντίδας.
Στην προσανατολισμένη στην φροντίδα σχεσιακή προσέγγιση, η φροντίδα είναι η κεντρική έννοια. Για να μάθετε περισσότερα για την έννοια της φροντίδας και τη σύνδεσή της με την ηθική, παρακολουθήστε την παρακάτω συνέντευξη με την Καθηγήτρια Joan Tronto, η οποία συζητά τι είναι η φροντίδα και πώς σχετίζεται με κάθε πτυχή της ζωής μας.
-
Δείτε την περίπτωση της Denise παρακάτω και στη συνέχεια τα 3 επόμενα βίντεο για να μάθετε πώς να εφαρμόσετε την προσανατολισμένη στην φροντίδα σχεσιακή προσέγγιση.
1. Η σχεσιακή ενσωμάτωση των ηθικών προβλημάτων
2. Κλινική-ηθική λήψη αποφάσεων ως ερμηνευτική διαδικασία
3. Η θεσμική διάσταση της φροντίδας
-
Έχουμε δει πώς εφαρμόζεται η προσέγγιση φροντίδας στη διαδικασία κλινικής-ηθικής λήψης αποφάσεων. Ας μάθουμε τώρα περισσότερα για το θεμελιώδες ηθικό πλαίσιο που οδηγεί την προσέγγιση που επικεντρώνεται στη φροντίδα. Διαβάστε το άρθρο στην καρτέλα "Προτάσεις περαιτέρω ανάγνωσης" και μάθετε περισσότερα για τα θεμέλια της νοσηλευτικής φροντίδας που ενισχύει την αξιοπρέπεια και τις βασικές έννοιες που πρέπει να καθοδηγούν την ηθική προσέγγιση στη νοσηλευτική. Αυτές οι έννοιες περιγράφουν την ηθική ουσία της νοσηλευτικής φροντίδας.
Σε μια προσέγγιση φροντίδας που ενισχύει την αξιοπρέπεια, είναι σημαντικό να ακούμε τις βιωμένες εμπειρίες όλων των εμπλεκομένων. Στο παρακάτω βίντεο, μπορείτε να ακούσετε τους φροντιστές και τους αποδέκτες φροντίδας, να μιλούν για την επιλογή και τον έλεγχο
-
-
Gastmans, C. (2013). Dignity-enhancing nursing care: A foundational ethical framework. Nursing Ethics, 20(2), 142–149. (Απαιτείται συνδρομή).
https://doi.org/10.1177/0969733012473772
-
Gastmans, C. (2013). Dignity-enhancing nursing care: A foundational ethical framework. Nursing Ethics, 20(2), 142–149. (Απαιτείται συνδρομή).
-
-
-
Μάθημα 8: Ατομική και Σχεσιακή Αυτονομία
Έχουμε ήδη δει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει ο σεβασμός της αυτονομίας στις ηθικές συζητήσεις στον τομέα της φροντίδας υγείας. Ωστόσο, στο πλαίσιο της ηθικής της φροντίδας, η κυρίαρχη εικόνα του αυτόνομου ατόμου που είναι εντελώς ανεξάρτητο από μόνο του έχει αμφισβητηθεί από την ιδέα της σχεσιακής αυτονομίας, η οποία βασίζεται στη συνδεσιμότητα των ανθρώπων μεταξύ τους. Στο παρακάτω βίντεο, ο Carlos Gómez-Vírseda Martínez εξηγεί την έννοια της σχεσιακής αυτονομίας σε σχέση με την ατομική αυτονομία.
Ο Carlos Gómez-Vírseda (Μαδρίτη, 1985) είναι ιατρός με κλινική εμπειρία ως επικεφαλής της Υπηρεσίας Εσωτερικής Ιατρικής στο Νοσοκομείο Good Samaritan στη N’Djamena - Chad (2013-2015). Είναι επίσης Ιησουίτης ιερέας, με σπουδές Φιλοσοφίας στο Pontifical University of Salamanca (2008-2010) και Θεολογίας στο Pontifical University of Comillas (2015-2018). Απέκτησε Μεταπτυχιακό Έρευνας στη Θεολογία και στις Θρησκευτικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο KU Leuven (2018-2020. Συμμετείχε στην Υπηρεσία Ποιμαντικής Φροντίδας στην Κλινική Saint-Jean (Βρυξέλλες), με ιδιαίτερη ενασχόληση με τις υπηρεσίες παρηγορητικής φροντίδας και ογκολογίας.
Ως ηθικολόγος, η έρευνά του εστιάζει στην έννοια της σχεσιακής αυτονομίας στην ηθική της φροντίδας στο τέλος της ζωής. Ως ιατρός, υλοποιεί διάφορα έργα για την κοινοτική υγεία και τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας σε χώρες με χαμηλό εισόδημα. Επί του παρόντος, ξεκινά διδακτορική μελέτη με θέμα την ένσταση συνείδησης στην ευθανασία και την υποβοηθούμενη αυτοκτονία.
-
-
Gómez-Vírseda, C., de Maeseneer, Y., & Gastmans, C. (2019). Relational autonomy: what does it mean and how is it used in end-of-life care? A systematic review of argument-based ethics literature. BMC Medical Ethics, 20(1).
(open access)
https://doi.org/10.1186/s12910-019-0417-3
-
Gómez-Vírseda, C., de Maeseneer, Y., & Gastmans, C. (2019). Relational autonomy: what does it mean and how is it used in end-of-life care? A systematic review of argument-based ethics literature. BMC Medical Ethics, 20(1).
(open access)
-
-
Σύνοψη
Σε αυτήν την Ενότητα, έγινε μια εισαγωγή στις ηθικές πτυχές της νοσηλευτικής πρακτικής και στις βασικές έννοιες που είναι σημαντικές για ηθικό προβληματισμό. Αποκτήσαμε γνώση της ηθικής ορολογίας και της ηθικής μεθοδολογίας, ως προϋπόθεση για μια σωστή ανάλυση ηθικών ζητημάτων στη νοσηλευτική πρακτική. Μάθαμε επίσης πώς να χρησιμοποιούμε την «ανθρώπινη αξιοπρέπεια» ως ηθικό κριτήριο στην ηθική αξιολόγηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και εξερευνήσαμε τη συμβολή της ηθικής στη σκέψη για ποιοτική φροντίδα.
Παρακολουθήστε ένα άλλο μάθημα από την Ενότητα 1